Хас биирдии эр киһиэхэ аармыйаҕа сулууспалаабыт кэмнэрэ ураты буолар. Ол кэмнэри санаатахха, дууһаҥ сылаанньыйар. Аармыйа үөрэҕэ тус олоххо туһалаах буолар диэн мээнэҕэ эппэттэр. Аҕа дойдуну көмүскээччилэр күннэригэр анаан, биһиги араас кэмнэргэ, араас байыаннай чаастарга сулууспалаабыт дьонтон ахтыыларын хомуйдубут. edersaas.ru
Афганистан сэриитин кыттыылааҕа
«Афганистан сэриитигэр» 1980 сылларга сулууспалаабыт Семен Черкашин билигин Уус Алдан Суотту Оҕуруоттааҕын баһаарынай чааһыгар суоппардыыр. Семен Сэбиэскэй аармыйаҕа 1985-1987 сылларга сулууспалаабыта. Сулууспалыы барыан иннинэ суоппар идэтигэр үөрэммит буолан, аармыйаҕа “КамАЗ” массыынаҕа суоппарынан сылдьыбыта. Семен сулууспалаабыт сылларыгар Афганистан сэриитин ыарахан кэмнэрэ этэ. Кини сааһын ситээт, бэйэтэ тылланан аармыйаҕа барбыта. Биир сыл уон хонук устата Афганистан хайаларыгар сэрии уустук кэмнэрин барытын билбитэ. Ол да буоллар, дьылҕа хаан ыйааҕынан төрөөбүт сиригэр этэҥҥэ, түөһүгэр тилэри наҕараадалаах төннөн дьонун үөрдүбүтэ. Кини Афганистан салалтатыттан “Афганистан норуотуттан интернационалист-саллаакка» мэтээллээх, оччотооҕу ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Михаил Горбачев уурааҕынан, «Килбиэннээх уонна хорсун быһыылаах буойуҥҥа» бочуот грамоталаах. Кэлин Арассыыйа оборонаҕа миниистириттэн “Афганистан сэриитэ бүппүтэ 25 сылыгар аналлаах” мэтээл эбиллибитэ.
Туркменистан саллаата ырыаһыт Эрхаан
Саха сирин биир чаҕылхай ырыаһыта Аркадий Николаев-Эрхаан Сэбиэскэй Сойуус саҕанааҕы, Туркменистаҥҥа баар “уон биэс сэбиэскэй өрөспүүбүлүкэ-уон биэс эдьиий-балыс” Каспийскай муора кытылыгар турар байыаннай чааска сулууспалаабыт. Кини 1990 сыллаахха аармыйаҕа ыҥырыллан, Салгыннааҕы Сэбилэниилээх Күүстэр сэриилэригэр түбэспит. Эр киһи оскуолатын ыраах Туркменистаҥҥа ааспыт дьон аҕыйахтар. Эрхаан аармыйаҕа сулууспалаабыт түгэннэрин, мүччүргэннээх сырыыларын олус күндүтүк саныыр. 1992 сыллаахха ый аҥаарын курдук айаннаан, дойдутугар дембель үрдүк аатын сүгэн кэлбитэ. Кини улахан уола билигин Хабаровскайга “Млечник” диэн байыаннай чааска сулууспалыы сылдьар. “Уолум эписиэр буолуон баҕарар. Сатаннаҕына, эписиэрдэр оскуолаларыгар үөрэнэ барыаҕа. Эдэр уолаттар аармыйа олоҕун билэн кэлэргит булгуччулаах. Эр киһи аармыйаҕа уһаарыллар”, — диэн Эрхаан санаатын этэр.
Кавказ хайаларыгар сулууспалаабыт Лесовой
Тус хоту хоһууна, Эдьигээн Кыстатыамыттан төрүттээх эр бэрдэ Николай Лесовой 2003-2004 сылларга Уссурийскайга ытык иэһин төлөөбүтэ. Оҕо эрдэҕиттэн эт-хаан өттүнэн сайдыылаах буолан, кинини анал сорудахтары толорор биригээдэҕэ снайпер-разведчигынан ылбыттара. Өр буолбакка, Хотугу Кавказка барар биригээдэ састаабыгар киирэн, террористары утары операцияҕа кыттыыны ыла барбыта. Кавказ хайаларыгар уопсайа 6 ый устата снайперынан сулууспалаабытын иһин анал бэлиэлээх, бойобуой дьайыылар бэтэрээннэрэ.
Николай билигин Эдьигээн баһаарынай чааһыгар үлэлиир. Эдьигээн чиэһин элбэх күрэхтэһиилэргэ көмүскээбит дэгиттэр спортсмен буолар. 2013-2015 сылларга «Дыгын оонньууларын» кыттыылааҕа.
Мээнэ киһини ГДР-га сулууспалаппаттар
Александр Шульган Сэбиэскэй аармыйаҕа 1985-1987 сылларга сулууспалаабыт. Кини Варшавскай дуогабарга киирэр, ССРС-тыын бырааттыы сыһыаннаах ГДР-га сулууспалаабыта. Александр 2 сыл устата ССРС байыаннай бөлөҕүн чааһыгар зенитнэй комплекс хамандыыра дуоһунастааҕа. Сулууспатын иһин, «Сэбиэскэй аармыйа туйгуна» бэлиэлээх, “Маҥнайгы кылаастаах исписэлиис” аат хаһаайына.
Чуумпу акыйаан мотуруоһа
Чурапчы Чыаппаратыттан төрүттээх Россгвардия байыаһа Вячеслав Попов Владивостокка Байыаннай Флокка 2015-2016 сылларга сулууспалаабыта. Бары билэрбит курдук, флотка кытаанах доруобуйалаах дьону сулууспалаталлар. Аармыйаттан туспа быраабылалаах. Вячеслав аармыйаҕа сулууспалаабыт кэмнэрин олус сылаастык саныыр. “Киһи күнү быһа иллэҥэ суох сылдьар. Хас биирдии мотуруос бэйэтэ эбээһинэстээх. Японскай, Илин-Кытайдааҕы, Филиппинскэй, Охотскай муораларынан уонна Чуумпу акыйаанынан үөрэххэ сылдьыбыппыт. Сулууспалыы сылдьан элбэх доҕоттордоммутум, билиҥҥэ диэри билсэбит”, — диэн ахтар. Аармыйаҕа сулууспата идэтигэр төһүү күүс буолар.
Балаһаны Николай Попов, (Владивосток, Муора Байыаннай Флота, мотуруос), Алексей Матвеев (Анадырь, Мотострелковай полк, рядовой) бэлэмнээтилэр.