Саха бастыҥ саарына П.А.Ойуунускай 125 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйүн бэлиэтээри, Тааттаҕа сунтаардар анаан-минээн оллоонноон олорон олоҥхолуу кэллибит…
edersaas.ru
Тыһыынчаттан тахса килэмиэтири уҥуордаан, биэстэ Эбэни туораан Ытык Күөл сиригэр утуу-субуу түүннэри түөрт тимир көлөнөн Тааттаҕа кэлбиппитигэр, «Эрэл» сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолору реабилитациялыыр киин пансионатыгар итии чэйинэн, баанньык бэлэмнээн олус үчүгэйдик көрүстүлэр. Ала түүн көрсүө киһи Елена Ковлекова барыбытын истиҥник көрсөн бэркэ утуйан туран, сэниэ ылан, сарсыарда Хадаайы ытык сиригэр ыһыах ытык-мааны ыалдьыттара буоллубут. Ыһыах арыллыытыгар атын улуустары кытта түһүлгэҕэ сэргэстэһэ хааман: «Сунтаардар кытта кэлбиттэр», — диэн үөрүүлээх саҥаны истэн олуһун астынныбыт. Ыһыах арыллыытыгар арчы, алгыс олохтонон, Ойуунускай үтүө аата, үйэлээх үлэтэ Таатта эр бэртэрин көмөлөрүнэн ырылхайдык арылынна, кэнчээри ыччакка Былатыан диэн кимин, тугу ситиспитин кэпсээтилэр, айбыт, кынаттаабыт хоһооннорун доргуччу аахтылар, оҕо куйуурдуу турарын көрдөрдүлэр, Аммосов, Ойуунускай, Барахов, Аржаков уоттаах-күөстээх тылларын бу баардыы истэн, саха буоларбынан киэн тутуннум. Маныаха бу өрөгөйдөөх үбүлүөй ытык күнэ, мин санаабар, саҥа саҕахтары киллэрэр, Саха сирин сайыннарар сыаллаах, санаалаах Ил Дархан солотун толорооччу Айсен Николаевка алгыс буолла. Айсен Сергеевич бар дьонун ытык күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Бу кэннэ Таатта баһылыга Михаил Соров, Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, Ойуунускай аймахтара, суруйааччылар сойуустарын бэрэссэдээтэлэ Наталья Харлампьева, о.д.а эҕэрдэ эгэлгэтин этэн, ыһыах күнүн арыйдылар. Оһуокай үҥкүү өрө көтөҕүлүннэ, хонууга минньигэс астаах сандалы тардылынна, ол кэннэ хас да түһүлгэнэн тэрээһиннэр саҕаланнылар.
Биһиги, сунтаардар, анаан-минээн тэрилтэ салайааччыларын олоҥхотун күрэһигэр кэлбит дьон ох курдук оҥостон, олоппоспутугар оллоонноон олорон Петр Игнатьев «Кулан Кыыртай Бухатыыр» олоҥхотун толорбутунан бардыбыт. Өр-өтөр буолбакка кылыһахтаах ырыа, «ноо» сэҥээрилээх олоҥхо ортотугар убайбыт баарын биллэрэн, биһиэхэ эҕэрдэтин этэн илгэлээх ардаҕы бэлэх уунна, ол кэннэ Абааһы Уолун ырыатыгар ыраахха этиҥ иһилиннэ, онтон олоҥхо өрөгөйдүүр түмүгэр Бухатыыр уонна Ньургуйаана Куо ырыатыгар күн тыган сандаарда. Дьэ, ити курдук дьиктитик, өрө көтөҕүллүүлээхтик олоҥхолоон бүтээппитин кытта, олоҥхо ассоциациятын салайааччыта, былырыын Бүлүүгэ Олоҥхо ыһыаҕар ситиспит оҕонньор олоҥхолуу олорор бочуоттаах бэлиэтин «Сунтаардарга үөрүүнү кытта туттарабыт», — диэн үөртэ. Онон сунтаардар ыраахтаан ааттаан-суоллаан кэлэн ытык иэспитин толорбут курдук сананныбыт. Олоҥхобут түмүгэр Кураһаай Мэхээлэ кутурук тойугун кэннэ биир улахан бэлиэ суолтаны олохтоотубут, ол курдук тэрилтэ салайааччылара аҕыйах хонуктааҕыта, улуус баһылыгын солбуйааччы Ульяна Попова көҕүлээһининэн култуура салалтата, Олоҥхо дьиэтэ тэрийиитинэн Тааттаҕа барарбытыгар, халаан уутугар барбыт нэһилиэктэргэ күүс-көмө буолуохха диэн анаан-минээн көмө үп киллэрэр сыалтан «Ретро үҥкүү киэһэтин» төрүттээбиппит. Ол онно киирбит 100.000 солк. икки аҥы 50.000 солк. арааран Чымнаайы уонна Харбалаах нэһилиэктэрин баһылыктарыгар туттардыбыт, маны кытта, Сунтаар улууһун КИО үлэһиттэрэ Чымнаайы эдэр үлэһитигэр Иван Петровка 12.500 солк. көмөлөрүн тиксэрдибит уонна улуус баһылыга А.В.Григорьев, култуура салалтатын эҕэрдэтин, сэмэй бэлэҕин Таатта улууһун баһылыгар, олоҥхо ассоциациятын салайааччытыгар, култуура үлэһиттэригэр үөрүүнү кытта биэрдибит.
Манна ис сүрэхтэн тахсар махтал тыллар иһиллэннэр, сүргэбит көтөҕүлүннэ. Олоҥхобутунан эрэ муҥурдаммакка, өссө ыраахтан кэлбит дьон буоларбыт быһыытынан, аны сахалыы таҥас күрэһигэр кыттан, КСП хотуна Ксения Семенова төрүт таҥаска кыайыылаах үрдүк аатын ылан, Светлана Петрова, «Сунтаар ситимин» маастара Варвара Федорова, «Сарыал» түмсүү ааттара чаҕылхайдык ааттаннылар.
Дьэ ити курдук, Сунтаартан 17 киһи, сүрүннэрэ «Олоҥхо оһуора» тэрилтэ салайааччыларын бөлөҕүн дьоно: салайааччы Никандр Тимофеев,
олоҥхоһут — «Кэскил» киин хотунун солбуйааччыта, «Сунтаарым — мин дойдум» салайааччыта Людмила Пустолякова, бухатыыр — «Сбербаан» Сунтаардааҕы салаатын бэтэрээн салайааччыта Егор Тимофеев, Абааһы Уола, уус — Түбэй Дьаархааннааҕы «Айыс» КК салайааччыта Фрументий Сафронов, уустар — ОДьКХ Тойбохойдооҕу салаатын салайааччыта Иван Федоров, ФКУ салайааччыта Евгений Егоров, удаҕаннар — Сунтаардааҕы кииннэммит библиотека хотуна Изабелла Жиркова, Опека хотуна Оксана Еремеева, КСП хотуна Ксения Семенова, ат — Түбэй духуобунай киин салайааччыта Михаил Евсеев-Кураһаай Мэхээлэ, Ньургуйаана Куо — Сунтаардааҕы кииннэммит балыыһа кыл.бырааһа Светлана Иванова, култуура хотуна Мария Кобельянова — Тускулаана, оҕонньор — үөрэҕирии салаатын тойоно Гаврил Еремеев, Аан Алахчын Хотун — култуура салаатын кыл.буҕаалтыра Наталья Эконова буолан Таатта ытык ыһыаҕар сырыттыбыт, саха күндү күнүн кэрэ дьонноро буолан быйылгы ыһыахпытын Таатта сириттэн алгыс, бэлиэ ылан ыһар буоллубут.
Мария КОБЕЛЬЯНОВА-ТУСКУЛААНА, Сунтаар, edersaas.ru саайтка анаан