Саас кэлэн, күммүт чаҕылыччы тыган киһи санаата көтөҕүллэр, ырааһырар. Сандал саас кэлбит бастакы күнүгэр дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин парламеҥҥа ыҥырыы киллэрдэ. Ол ыҥырыытыгар дойдубут дьоно олохторо-дьаһахтара тупсуохтаах, ону тэҥэ киһи олорор сааһа уһуохтаах диэн эттэ. Онуоха судаарыстыбаннай уорганнар бары, салайааччылар усулуобуйа оҥоруохтаахтар, кыһаллыахтаахтар диэн эттэ.
Статистиканы көрдөххө, Арассыыйаҕа дьахталлар олохторун уһуна — 77 саастарыгар диэри, эр дьон — 67 саастарыгар диэри. Онтон Саха сиригэр дьахталлар 75 саастарыгар диэри, эр дьон 65 саастарыгар диэри. Дойдубут салайааччыта эппитинэн, дьон олорор сааһа ортотунан 73 саастан 80 сааска диэри үрдүөхтээх. Арассыыйаҕа арыгыны иһиини аччатыы туһунан кэнсиэпсийэҕэ этиллэринэн, бу күҥҥэ буола турар нэһилиэнньэ олоҕун алдьатар, сатарытар, кылгатар биир саамай сүрүн биричиинэнэн арыгылааһын буолар. Аан дойдутааҕы доруобуйа харыстабылын тэрилтэтэ биллэрэринэн, сылга 8 лиитирэ арыгы иһиллэр буоллаҕына, эр киһи олоҕун уһуна 11 ый, дьахтар олоҕун уһуна 4 ый сарбыллар. Аан дойдутааҕы статистика этэринэн, хас сыл аайы арыгыттан сылтаан 2 мөлүйүөн киһи өлөр.
Манна даҕатан эттэххэ, киһи олоҕун уһуна 80 сааһыттан үөһээ көрдөрүүлээх дойдуларга 1 арыгы маҕаһыыныгар 45000 киһи тиксэрэ биллэр. Саха сиригэр ити көрдөрүү — 1200 кэриҥэ киһи. Онон, нэһилиэнньэ олоҕо уһууругар, тупсарыгар, арыгыны утары үлэ кэлэр биэс сылга күүстээхтик барыахтаах. Арассыыйа 83 субъегыттан, Саха сиригэр эрэ арыгыны утары үлэлэһэр ситэриилээх былаас уоргана тэриллибит. Онон, өрөспүүбүлүкэ арыгыны утары ыытар бэлиитикэтэ сөптөөх хайысханан баран иһэрэ өтө көстөр.
Ким сайдыы суолун талар, ол чөл олоҕу тутуһар!
Матвей Лыткин,
СӨ Арыгы атыытын сүрүннүүр управлениены салайааччы.