“СЫП” экспедиция оҕолоро «Мир» карьерга, Светлэйдээҕи ГЭС-кэ сырыттылар

«Саха ыччатын-промышленноска» экспедиция кыттыылаахтара алмаастаах кыраай киинигэр — Мирнэй куоракка кэллилэр. Тута «Мир» карьерга тиийэннэр, экскурсияҕа сырыттылар. Оҕолор 1957 сыллаахтан үлэлиир аан дойду биир улахан кимберлитовай трубкатын сөҕө көрдүлэр. Кинилэри Мирнэйдээҕи хайа-байытар кэмбинээт (ГОК) дириэктэрин солбуйааччы Борис Егоров көрүстэ, экскурсияны салайда.

Маны таһынан, оҕолор «Мир» рудник шахтаны салайар баараҕай тутуутугар сырыттылар. Шахтаҕа үлэ хайдах барарын, ханнык, туох идэлээх үлэһиттэр баалларын, наадаларын туһунан кэпсээтилэр. Андрей Кузнецов, «Мир» рудник салайааччытын солбуйааччы: «Сып» бырайыак оҕолоро, кырдьык, бары инники идэлэригэр интэриэстээхтэрэ биллэр. Араас тиэхиньикэ хайдах үлэлиириттэн саҕалаан хамнаска тиийэ ыйыталастылар. Хас эмит сылынан бу оҕолор дойдубутугар туһалаах дьон — инженердэр буолуохтара диэн эрэнэбин, аны мин кинилэр үлэлиир хосторун аанын тоҥсуйан, араас үлэҕэ сыһыаннаах боппуруостары быһаарыстарбыт олус үөрүөм этэ«, — диэтэ.

Мирнэйгэ бырагыраамабыт ыгым буолан, биир күҥҥэ хастыы даҕаны эбийиэккэ сырыттылар: алмааһы хостуурга туттуллар тиэхиньикэни өрөмүөннүүр баараҕай собуокка, Ботуобинскайдааҕы геологоразведочнай экспедиция лабораториятыгар. Манна сир баайын хайдах үөрэтэллэрин, чинчийэллэрин туһунан кэпсээтилэр. Оҕолор ордук микроскобунан алмаас кыырпахтарын көрдүүллэрин интэриэһиргээтилэр. Лаборатория үлэһитэ, минералог Юлия Темчук сиһилии хайдах чинчийэллэрин кэпсээтэ.

«СЫП» урукку кыттыылаахтара — билигин Мирнэй устудьуоннара

2013, 2014 сыллааҕы экспедиция кыттыылаахтара билигин Мирнэйгэ үөрэнэ сылдьаллар. Үгэс курдук, сыл аайы «СЫП» саҥа оҕолорун көрсөллөр, үөрэххэ хайдах киирбиттэрин, устудьуон олоҕун туһунан кэпсииллэр.

Артем Васильев, Мирнэйдээҕи техническэй колледж устудьуона, “СЫП-8” экспедиция кыттыылааҕа:

— Мин 2013 сыллаахха “СЫП”-ка Мэҥэ Хаҥалас II Наахаратыттан кыттыбытым. Билигин “подземная разработка” идэҕэ үһүс кууруска үөрэнэбин. “Интернациональнай” рудник учаастагар шахтаҕа быраактыкалана сылдьабын. Биһиги кыттыбыт “СЫП”-пыт олус үчүгэйдик, умнуллубаттык ааспыта. Барыта көрсүө-сэмэй оҕолор этэ. Бүлүүнэн, Мирнэйинэн, Ленскэйинэн араас эбийиэктэргэ сылдьыбыппыт. Быйылгы экспедиция оҕолорун көрсөн кэпсэттибит. Биһиги “СЫП”-ка хайдах кыттыбыппытын, үөрэхпит туһунан сырдаттыбыт.

Михаил Деллохов, Мирнэйдээҕи политехническэй институт устудьуона, “СЫП-8” экспедиция кыттыылааҕа:

— Артему кытта биир экспедицияҕа сылдьыбыппыт. Билигин “электрификация и автоматизация горного производства” идэҕэ 4-с кууруска үөрэнэбин. Аны икки сылынан бүтэрэбин.

Светлэйдээҕи гидроэлектростанцияҕа

Светлэйдээҕи ГЭС ис-тас үлэтин кытта билсэр сыаллаах экскурсияны ПТО салайааччыта Леонид Федотов ыытта.

«Мин манна 2004 сылтан үлэлиибин, үлэбин сөбүлүүбүн. Станция буолан, күнүстэри-түүннэри үлэлиибит. Билигин хас даҕаны үлэлиир оборудованиебыт өрөмүөҥҥэ турар. Оҕолор маннык экспедицияҕа сылдьаннар элбэҕи билэллэр, ханна үлэлии кэлэллэрин номнуо билэн, илэ харахтарынан көрөн кэлэллэрэ бэрт бөҕө буоллаҕа», — диэн экскурсоводпут Леонид санаатын үллэстэр.

Оҕолор ГЭС хас даҕаны таһымын көрдүлэр, ордук үлэлии турар ууну эргитэр, хачайдыыр аппарааты сэҥээрдилэр. 160 миэтэрэ аллараа түһэн, станция үлэтин, кыһалҕаларын кытта билистилэр. Оҕолор билбэт идэлэринэн үлэлиир дьоннорун кытта билсэн, сэҥээрдилэр аҕай.

Светлинскэйдээҕи индустриальнай техникумҥа сырыттыбыт. Материальнай, техническай базатынан Саха сиригэр ханна да суох үөрэх кыһата эбит. Манна сварщиктарга, монтажниктарга, электриктарга анаан араас станок барыта баар. Бу кыһа устудьуоннара бары спордунан дьарыктаналларын, чөл олоҕу тутуһалларын туоһулуур бассейн, буулдьанан ытыы тира, бокса хоһо, тренаржерка, хайыһар базата барыта баар. Экспедиция кыттыылаахтарыттан номнуо хас даҕаны оҕо бу техникумҥа үөрэниэн баҕарда.

Түмүккэ техникум тутаах үлэһиттэрэ, киэн туттар устудьуоннара кыттыылаах көрсүһүү буолла. Манна оҕолор интэриэһиргиир боппуруостарын ыйыттылар, баҕа санааларын эттилэр.

Айтана Аммосова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru