Бүгүн Таатта улууһугар Ытык Күөлгэ култуура уонна спорт киинигэр эр дьон сугулаана өрө көтөҕүллүүлээхтик, үрдүк тэрээһиннээхтик буолла. Бу туһунан биһиэхэ улуустааҕы спорт управлениетын салайар Гаврил Вырдылин иһитиннэрдэ.
—Сугулаан биһиэхэ бэһис сылын ыытыллар. Маҥнайгы кэмнэргэ улууспут баһылыга Михаил Соров түмпүтэ. Билигин бу долгутуулаах, күүтүүлээх тэрээһиммитин улуустааҕы социальнай управлениены уонна эр дьон улуустааҕы түмсүүтүн салайар Михаил Тарасов иилээн-саҕалаан ыытар.
Бүгүн далааһыннаах тэрээһиммит түһүлгэтигэр улуус бары нэһилиэктэриттэн бэлиэтэммитинэн 351 киһи муһунна. Бу ураты түмсүүнү Баайаҕа нэһилиэгиттэн оҕо муусукаҕа оскуолатыгар үөрэнэр уолаттар ох курдук оҥостон кэлэн, күпсүүрүнэн доҕуһуоллаан, тэтим биэрэн, эр дьону эргимтэҕэ түмэ тартылар. Ол кэннэ СӨ Духуобунас академиятын академига, Былатыан Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, ытык киһибит Борис Неустроев-Мандар Уус аал оту айах тутта, алгыс баһын сыалаата. Улууспут аҕа баһылыга Михаил Соров кырылыы кыынньар кымыспыт үрдүн охтордо. Ыраахтан-чугастан мустубут ыалдьыттары эҕэрдэлээтэ.
Салгыы саалаҕа толору мустубут эр дьону алгыстаах кымыһынан айах туттулар, арыылаах алаадьынан күндүлээтилэр-маанылаатылар. Ол кэннэ үс эргимтэнэн Таатталыы оһуохай бастыҥа этилиннэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр, ааттаах-суоллаах оһуохайдьыттарбыт Дьохсоҕонтон: Афанасий Попов, Иван Потапов уонна Ытык-Күөлтэн Иван Иванов оһуохайы оройуттан туттулар. Эр дьон бука бары өрөйөн-чөрөйөн, чахчы да ис сүрэхтэриттэн астынан, киэн туттан, ньиргиччи оһуохайдаатылар, — диэн Гаврил чахчы да үөрэн, астынан кэпсиир.
Сугулаан сиэрин-туомун ситэрэн, санаа үллэстиитэ да ураты астык буолбут. Эр дьон мантан ыла сылга иккитэ мустарга этии киллэрбиттэр. “Санаабытын бөҕөхсүтүө, бэйэбитин бөҕөргөтүнүө этибит. Халыҥ хахха, суон дурда буоларга, ыччаппытын иитэргэ толкуйбут тобуллан, санаабыт сааһыланан, суолбут ырааһыран иһэригэр бигэ тирэхтэниэхпит, өссө күүһүрүөхпүт”, — дэспиттэр. Итиэннэ чэгиэн олоҕу тарҕатааччы, спорду сэҥээрээччи, дьарыктанааччы биллэ элбээбитэ үөрдэрин бэлиэтээбиттэр. Биир дойдулаахтара, Уопсастыбаннай палата чилиэнэ, тутуу фирматын салайар Яков Ефимов ханна даҕаны ырааһырдыы үлэтигэр эр дьон уолаттары кытары күүскэ туруннахтарына, улахан хамсааһыны таһаарар кыахтаахтарыгар эрэнэрин биллэрбит. Тулалыыр эйгэни харыстыырга бүттүүн турунарга ыҥырбыт. Эмиэ Дьокуускайтан тиийбит биир дойдулаахтара Александр Соров Дьокуускай куорат оскуолатыгар, чуолаан саха гимназиятыгар, аҕалар уолаттары кытары ылсан үлэлэспиттэрэ хаһыс да сылыгар барбытын, маннык үлэлээһин чахчы үтүө түмүктэрдээҕин, уолаттар улахан эппиэтинэстээх, мындыр толкуйдаах буоларга уһаарыллалларын сырдаппыт. Эдуард Вырдылин-Бырдыкы Уус: “Төрөппүттэр уолаттарбытыгар диэн анаан быһыччы ылаллара, үлэһэн оҥоттороллоро элбээн иһэр. Бу дьиэ кэргэҥҥэ уол оҕо, эр киһи оруола үрдээн иһэрин мэктиэлиир дии саныыбын. Аны туран, уолаттар быһах охсо үөрэнэллэрэ уонна уһанарга баҕалаахтара санаабытын көтөҕөр, бөҕөргөтөр. Онон Мандар Уус сайыҥҥы оскуолатын үлэлиир болдьоҕун уһатары туруорсабын”, — диэн эппит. Оҕону төрүөҕүттэн төрөөбүт төрүт тылынан иитиэххэ, удьуор тыынын иҥэриэххэ диэн санаанан этиитин түмүктээбит.
Тэрээһин түмүгэр “Уйгу”, “Охотник на Ярославского” маҕаһыыннар туруорбут бириистэринэн акция ыытыллыбыт. Манна мончууктар, ботуруоннар, булка-алка туттуллар тэриллэр араастара оонньоммуттар. МР-155 сааны Чычымахтан кэлбит аҕам саастаах Николай Васильев ылан үөрбүт-көппүт.
Акция түмүгүнэн киирбит үбү Кытайга эмтэнэ бараары сылдьар Чөркөөх оҕотугар Айыллаанаҕа көмөлөһөн, аҕатыгар Анатолий Сабарайкиҥҥа сугулаан кыттыылаахтара биир санаанан туттарбыттар.
Итинник бүгүн Таатта улууһун эр дьонун түмсүүтэ ураты истиҥник, өрө көтөҕүллүүлээхтик барбыт. Көтөн күпсүйэн иһэр улуу көтөрү санатар ураты эйгэҕэ, тэтимҥэ уйдарбыт эр дьон өргө диэри оһуохайдаан ойбуттар, Былатыан Ойуунускай “Таатта үрэх үрдүгэр” ырыатын ыллаан ньиргиппиттэр, “Доҕордоһуу” үҥкүү ансаамбылын уолаттарын эрчимнээх үҥкүүлэрин, “Өрөгөй” эр дьон ансаамбыл ырыатын дохсун ытыс тыаһынан арыаллаабыттар. Сугулаан кыттыылаахтара бука бары улаханнык астынан, үөрэн тарҕаспыттар.
Сардаана БАСНАЕВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru