М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университекка мөлтөхтүк көрөр 29, хаамалларыгар ыарахаттары көрсөр 27 (кинилэртэн түөрдэ – кэлээскэлээх), мөлтөхтүк истэр 22 уонна уопсай ыарыынан инбэлииттээх 48 устудьуон үөрэнэр.
edersaas.ru
Кинилэри үөрэтэр, өйүүр, уопсастыбаҕа туһалаах дьон буолалларыгар анал үлэни ыытар тэрилтэнэн «Инбэлиит устудьуоннар уонна исписэлиистэр өрөспүүбүлүкэтээҕи ассоциациялара» уопсастыбаннай тэрилтэ буолар. Бу тэрилтэ 1999 с. олунньу 19 күнүгэр тэриллибитэ.
Ассоциация быйыл 2017 сылга гражданскай уопсастыбаны сайыннарыыга РФ Президенин граныгар кыттыбыта уонна куонкурус түмүгүнэн кыайыылаах тахсыбыта. Бу куонкурус киэҥ хабааннааҕа да сөхтөрөр. Ол курдук, дойду бары регионнарыттан 8 тыһыынчаттан тахса коммерческайа суох тэрилтэ кыттан, 9,5 тыһыынчаттан тахса бырайыагы киллэрбитэ.
Саха сирин уопсастыбаннай тэрилтэтэ наука, үөрэхтээһин салаатыгар бырайыактары өйүүр хайысханы талбыта. Ол курдук:
«Инклюзивнай үөрэхтээһин – аныгылыы сайдыылаах уопсастыба ситиһиитэ» бырайыак адаптивнай компьютернай технологиялар уонна Брайл систиэмэтин көмөлөрүнэн инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ анал усулуобуйаны тэрийиигэ туһуламмыт.
Бырайыак чэрчитинэн көрөллөрүгэр ыарахаттары көрсөр дьону үөрэтэргэ дойду уонна омук сирин уопутун үөрэтиэхтэрэ, ырытыахтара. Мөлтөхтүк көрөр устудьуоннар үөһээ этиллибит технологиялары сатаан туһаналларыгар күн аайы сүбэ-ама ылар кыахтаныахтара. «Табыгастаах эйгэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи ааксыйа кэмигэр чэгиэн-чэбдик доруобуйалаах устудьуоннар уонна преподавателлар инбэлиит дьон аныгы уопсастыба ортотугар көрсөр ыарахаттарын бэйэлэринэн билэр уонна кинилэри өйдүүр кыахтаныахтара. «Сыл устудьуона» диэн сыл аайы ыытыллар куонкуруска үөрэххэ ураты болҕомтону эрэйэр ыччаттар кыттыахтара. Ону сэргэ үөрэххэ, спорка, уопсастыбаннай үлэҕэ бастыҥнар, актыбыыстар быһаарыллыахтара.
Ый устата ыытыллар «Белая трость» тэрээһин чэрчитинэн үөрэнээччилэр уонна устудьуоннар Брайл систиэмэтинэн ким түргэнник ааҕарыгар уонна суруйарыгар куоталаһыахтара.
Бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Пантелеймон Егоров түмүктээн эппитинэн, үөрэх эйгэтин 200-чэ исписэлииһигэр идэ таһымын үрдэтэр куурустар босхо ыытыллыахтара.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru