Дьахтар күнүн бырааһынньыгын кэмигэр Мэҥэ Хаҥалас улууһун Тумул сэлиэнньэтигэр тыыл, үлэ уонна спорт бэтэрээнэ, чэкиистэр Дэһээккин уонна Петров бириистэригэр күрэхтэһии, Мэҥэ Хаҥалас улууһунааҕы култуура эстафетатын элбэх төгүллээх кыайыылааҕа Анастасия Егоровна Максимова сырдык кэриэһигэр аналлаах саахымакка өрөспүүбүлүкэтээҕи турнир буолан ааста. Күрэхтэһиигэ Таатта, Хаҥалас, Нам улуустарыттан, Дьокуускай куораттан уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун нэһилиэктэриттэн барыта 93 саахыматчыт кыттыыны ылла.
edersaas.ru
Саастарынан арааран, күрэхтэһии түөрт бөлөҕүнэн ыытылынна. Күрэх сүрүн уратытынан бириистээх миэстэлэргэ бары улуустар саахыматчыттара тэҥ ахсаанынан киирдилэр. Ити турнир тыҥааһынын уонна хас биирдии партия олус хатыһыылаахтык барбытын кэрэһилиир. Ол эрээри биирдиилээн кыттааччылары ыллахха, Покровскайтан сылдьар спорт маастарыгар кандидат Туйаара Адамова эр дьон бөлөхтөрүгэр 27 кыттааччыттан, ол иһигэр 5 маастарга кандидат уонна 11 бастакы разрядтаах саахыматчыттар, бастакы миэстэҕэ тахсан көрөөччүлэри уонна саахымат специалистарын соһутта. Бу турнир өссө биир уратытынан улуустар VII өрөспүүбүлүкэ норуоттарын спортивнай оонньууларыгар сүүмэрдиир күрэхтэһии иннинэ ыытыллар, онон хамаандалар бастакы нүөмэргэ дураһыйар бары күүстээх оонньооччуларын аҕалбыттар, ол иһигэр оскуола оҕолорун эмиэ. Ол иһин даҕаны, тренердэр улахан күрэхтэһии иннинэ чугастааҕы солбугу тургутар турнир буолла диэн бэлиэтээтилэр.
Ол курдук, улахан саахыматчыттары кытта бэйэтин күүһүн ситиһиилээхтик холосто оҕолорго Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук чемпиона 12 саастаах Денис Назаров. Кини 8-тан 5 очукуону ылан, коэффициенынан 6 миэстэ буолла уонна тэрийээччилэр туруорбут “Эдэр кэскиллээх саахыматчыкка” диэн анал бириистэринэн наҕараадаланна. Инникитин Денис улахаттар ортолоругар өрөспүүбүлүкэҕэ эрэ буобакка, өссө үрдүк таһымҥа ситиһиилээхтик кыттыа диэн эрэнэбит.
Турнир чэрчитинэн садуобаҕа күрэхтэһии ыытылынна. Онуоха бу турнирга садуобаны аан бастаан айан күрэхтэһии ыыппыт сертификаттаах ааптардар (Д. Мосорин, Г. Максимов) кыттыбыттарынан сибээстээн, бары көрсүһүүлэр бастакыттан олохтоммут быраабыланан ыытылыннылар, онон чахчы бэлэмнээх, үс көрүҥү дэгиттэр баһылаабыт уонна уопуттаах оонньооччулар бириистээх миэстэлэри ыллылар. Ол эрээри 40 эр киһи кыттыбытыттан, бу көрүҥҥэ эмиэ Туйаара Адамова бастакы миэстэни ылан көрөөччүлэри соһутта. Киниттэн бэрт кыранан хаалан иккис миэстэҕэ сүүс харахтаах дуобакка норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара, уопуттаах оонньооччу Дмитрий Сыромятников таҕыста. Өрөспүүбүлүкэҕэ ыытыллар садуобаҕа өрүү барытыгар кэриэтэ кыттар Төҥүлүттэн сылдьар Каплин Милентий ситиһиилээхтик оонньоон үһүс буолла.
Күрэхтэһии кыайыылахтара А.Е. Максимова сырдык мөссүөннээх грамоталарын, мэтээллэрин таһынан, сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар. Сытыы киирсиилэри көрдөрбүт уонна ураты спортсменнар анал бириистэринэн бэлиэтэннилэр.
Күрэхтэһии үөрүүлээх аһыллыытыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин саахымакка федерациятын толорор дириэктэрэ, ФИДЕ маастара В.М. Таппыров, “Доллу нэһилиэгэ” МТ баһылыга Н.П. Сивцев, “Тумул” ТХПК дириэктэрэ, өрөспүүбүлүкэ бочуоттаах олохтооҕо, РФ тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Т.В. Десяткина, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Дьаһалтатын отделын салайааччыта А.Е. Максимова уола Г.Г. Максимов тыл эттилэр, А.Е. Максимова туһунан ахтыы оҥордулар.
Т.В. Десяткина: “Сааһын тухары ыанньыксытынан үлэлээбит, ону тэҥэ бэйэтин кэтэх хаһаайыстыбатын көрөн, алта оҕону иитэн, үөрэтэн-такайан ыал оҥортообут уонна төһө да солото суох буоллар, ыарырҕаттар даҕаны, хаһан да аккаастаабакка үгүс сыл устата бэйэтин нэһилиэгин, отделениетын туһугар араас күрэхтэһиилэргэ кыттыбыт уонна элбэхтик кыайыылааҕынан тахсыбыт боростуой тыа сирин үлэһитигэр аналлаах өрөспүүбүлүкэтээҕи маннык таһымнаах турнир ханна да ыытыллыбат диэххэ сөп. Онон биһиги бу күрэхтэһиинэн киэн туттабыт. Быйыл турнир 15-с төгүлүн ыытыллар. Сыл аайы турнир ыытыллар күнэ Тумул олохтоохторугар уонна саахыматчыттарга бырааһынньык тэҥэ буолар… Биһиги бу күрэхтэһиини үбүнэн көмөлөһөн ыытар уонна тэрийсэр Анасатасия Егоровна Максимова оҕолоругар улахан махталбытын биллэрэбит”.
Күрэхтэһии таблицата
| 2006 сыллаах төрүөх уонна итинтэн кыра саастаах оҕолор | ||
| Уолаттар | Кыргыттар | |
| 1 миэстэ | Гоша Егоров, Булгунньахтаах, Хаҥалас улууһа | Протодьяконова Амелия, Төҥүлү, Мэҥэ Хаҥалас улууһа |
| 2 миэстэ | Айтал Данилов, Дьокуускай | Спиридонова Сардаана, Майа, Мэҥэ Хаҥалас улууһа |
| 3 миэстэ | Говоров Проня, Суола, Мэҥэ Хаҥалас улууһа | Белолюбская Юлия, Тумул, Мэҥэ Хаҥалас улууһа |
| 2005 сыллаах төрүөх уонна итинтэн обургу оҕолор | ||
| Уолаттар | Кыргыттар | |
| 1 миэстэ | Иванов Антон, Покровскай | Ефимова Туйаара, Ытык Күөл, Таатта улууһа |
| 2 миэстэ | Васильев Андрей, Покровскай | Герасимова Марианна, Өктөм, Хаҥалас улууһа |
| 3 миэстэ | Колесов Дима, Суола, Мэҥэ Хаҥалас улууһа | Егорова Валя, Ытык Күөл, Таатта улууһа |
| Улахан дьон | ||
| Эр дьон | Дьахталлар | |
| 1 миэстэ | Адамова Туйаара, кмс, Покровскай | Охлопкова Мария, Дьокуускай |
| 2 миэстэ | Данилов Вячеслав, Таатта улууһа | Иванова Ольга, Суола, Мэҥэ Хаҥалас улууһа |
| 3 миэстэ | Мосорин Дмитрий, кмс, Дьокуускай | Кривогорницына Ангелина, Майа, Мэҥэ Хаҥалас улууһа |
| Бэтэрээннэр (1958 сыллаах төрүөх уонна итинтэн аҕам дьон) | ||
| 1 миэстэ | Борисов Рудольф, кмс, Покровскай | |
| 2 миэстэ | Сыромятников Дмитрий, Кэрэһиннээх, Мэҥэ Хаҥалас улууһа | |
| 3 миэстэ | Жу Александр, Дьокуускай | |
| Садуоба | ||
| 1 миэстэ | Адамова Туйаара, Покровскай | |
| 2 миэстэ | Сыромятников Дмитрий, Кэрэһиннээх, Мэҥэ Хаҥалас улууһа | |
| 3 миэстэ | Каплин Милентий, Төҥүлү, Мэҥэ-Хаҥалас улууһа | |
Максим ГАВРИЛЬЕВ, edersaas.ru сайтка анаан
Хаартыскаларга:
- А.Е. Максимова.
- Кыайыылаах бэтэрээннэр: Уҥаттан хаҥас Т. Килбиэнэп, Р. Борисов, Д. Сыромятников. Наҕараадалары туттарар Т. Десяткина.
- Улахан дьоҥҥо кыайыылаахтар: Хаҥастан уҥа В. Данилов, Т. Адамова, Д. Мосорин. Наҕарааданы туттарар А.Е. Максимова уола Г. Максимов.
- Кыра саастаах оскуола оҕолоругар кыайыылаахтар: Уҥаттан хаҥас П. Говоров, Г. Егоров, А. Данилов. Наҕараадалыыр А.Е. Максимова уола спорт бэтэрээнэ В. Максимов