Өктөмҥө ыам ыйын 15 түүнүгэр икки даамбаны халаан уута тоҕо көтөн, 292 киһи олорор 82 дьиэтэ ууга былдьанна. Олохтоохтор, Тыа хаһаайыстыбатын академиятын филиалын устудьуоннара, ЫБММ, дьаһалта үлэһиттэрэ күнүстэри-түүннэри даамбаны үрдэтэ, бөҕөргөтө сатаатылар да, айылҕа модун күүһүн кыайбатылар.
edersaas.ru
Ыам ыйын 18 күнүгэр кулуупка ууга барбыт олохтоох нэһилиэнньэни кытта бастакы вице-премьер Алексей Колодезников салалталаах СӨ Бырабыыталыстыбатын чилиэннэрэ көрүстүлэр. Кыараҕас саалаҕа толору мустубут дьон үгүстэрэ аһаҕас микрофону былдьаһа сылдьан эттилэр, кыһалҕаларын туруорустулар, санааларын үллэһиннилэр. Үгүстэр сэрэтии үлэтэ эрдэттэн барбытын, онон дьон-сэргэ ордук сыаналаах малларын ууттан куоттарбыттарын этэн туран махталларын биллэрдилэр.
«Уу түстэҕинэ, арахсыбыт уоту, гааһы тута холбуохпут. Халаан уутуттан эмсэҕэлээбит дьоҥҥо тустаах көмө оҥоһуллуо», — диэтэ Алексей Колодезников. Ону сэргэ, кини дьон долгуйар ыйытыытыгар хоруйдаата. Гаас турбата сир анныгар 1,5 м. дириҥҥэ сытарын, онон муус харыытыгар оруола суоҕун бэлиэтээтэ.
«Билиҥҥи туругунан Өрөспүүбүлүкэҕэ 21 нэһилиэнньэлээх пуун, 700 дьиэ ууга барда. Ордук улаханнык Амма, Уус-Маайа олохтоохторо эмсэҕэлээтилэр. Хаҥалас улууһугар үс нэһилиэккэ халаан уута киирдэ. Өктөмҥө 82 дьиэ ууга барда.
2010 с. улахан халаан уута Өктөмү ылбытын кэннэ нэһилиэнньэҕэ үрдүк сиргэ 400-чэкэ учаастак биэрбиттэрэ. Ол эрээри онно билигин даҕаны гаас, уот киирэ илик буолан, дьон көспөккө олорор», — диэн СӨ нэһилиэнньэтин олоҕо-дьаһаҕа куттала суох буолуутун хааччыйар судаарыстыбаннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Юрий Зайцев балаһыанньаны билиһиннэрдэ.
«Кэнники кэмҥэ килиимэт сылыйан иһэр, муус эрдэ барар. Урут ыам ыйын бүтүүтэ өрүс эстэр этэ. Билигин ый саҥатыгар көстө. Аны аҕыйах сылынан муус устар ыйга халаан уута кэлиэ. Онон Өктөм олохтоохторун уу ылар намыһах сириттэн уһаппакка көһөртүөххэ наада. 2010 с. дьиэбит сарайыгар тиийэ уу ылбыта. 1998 с. халаан уута эмиэ улаханнык аймаабыта. Сыл аайы муус барарын буорахтаах буочукаҕа олорор курдук көрсөбүт. Сэрии курдук ыксалынан төттөрү-таары хомунуу, көһүү аймалҕана. Быйыл кыра оҕом кыраадыһа тахсан балыыһаҕа киирдэ. Аҕабыт дьиэтин харабыллаан олорор. Тутуу матырыйаала олус ыарахан, биэрэр көмөлөрө кураанах сиргэ дьиэ туттарга тиийэрэ буоллар», — диэн көрсүһүүгэ кэлбит эдэрчи көрүҥнээх ыал ийэтэ эттэ.
Сүүрбэччэ сыл оскуолаҕа учууталынан үлэлээбит Антонина Николаевна үһүс төгүлүн дьиэтэ түннүгэр тиийэ ууга барда. «2010 с. сэртипикээт биэрэннэр учаастак ылбыппыт даҕаны, уота да, гааһа да суох. Аҕыс сыл тухары киирэ илик. Дьон дьиэ туттубуттара да олорботтор. Биэрбит учаастактарыгар тута гаас, уот тардан иһэллэрэ буоллар, элбэх киһи көһүө этэ. Оччоҕо халаан уутуттан куотар кыһалҕа диэн суох да буолан барыа этэ», — диир кини.
Өктөм олохтоохторо саамай туруорсар тыын боппуруостарынан — биэрэр учаастактарыгар уһаппакка гааһын, уотун киллэрэллэрэ буоллар диэн.
Олохтоохтор туруорсууларын истэн баран: «Саҥа микрооройуоҥҥа инфраструктураны киллэрэргэ өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 60 мөл. солк. туттуллуо», — диэн СӨ Тутууга миниистирин солбуйааччы Павел Кылатчанов иһитиннэрдэ.
Эдэрчи, кыахтаах өттө биллэн турар, саҥа учаастакка дьиэ туттан дьэндэтэн таһаарыахтара. Оттон бэйэлэрэ эрэ хаалбыт кырдьаҕастарга туораттан көмөтө суох ити ыарахан соҕус буолуо. Кинилэргэ уу ылбат сиригэр дьоҕус соҕус дьиэ тутан биэрэр туһунан кэпсэтии тахсара, ол олоххо киирэрэ буоллар, төһө эрэ махтаныа этилэр.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru