Алтынньы 12 күнүттэн Дьокуускайга боксаҕа Арассыыйа чөмпүйэнээтэ буолаары турар. Бу тэрээһининэн сибээстээн, Саха боксатын сайыннарбыт дьоннор туһунан ахтар булгуччулаах. Ол иһин, Артур Пахомов, Александр Михайлов курдук аатырбыт тириэньэрдэри дьарыктаабыт Вильям Васильевич Иванов туһунан сырдатыахпыт.
Вильям Васильевич 1938 сыллаахха атырдьах ыйын 16 күнүгэр Мухтуйа сэлиэнньэтигэр (билиҥҥинэн Ленскэй куорат) элбэх оҕолоох учууталлар дьиэ кэргэннэригэр иккис оҕонон күн сирин көрбүтэ. Кэлин Ивановтар Ньурба Маалыкайыгар көһөн, онно олохсуйбуттара. Адьас кыра сааһыттан Вильям оччотооҕу оҕо сиэринэн тыа оҕото тугу сатыырын барытын үлэлиирэ, үлэни кыайар-хотор буола улааппыта. Төрөппүттэригэр хаһаайыстыбаҕа күүс-көмө буолара, оттуура, балыктыыра, кыра балтыларын, бырааттарын көрсөрө.
Сэбиэскэй аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллан, Узбекскай ССР Фергана куоратыгар парашютнай-десантнай чааска сулууспалаабыта. Айылҕаттан бэйэтин кыанар, спортсмен, көхтөөх уопсастыбанньык, боксанан дьарыктанан саҕалаабыт кэмнэрэ этэ.
1950-60-с сылларга Амакинскай эспэдииссийэ Сойууска биллэр бөдөҥ тэрилтэ этэ. 1953 сыллаахтан саҕалаан, эспэдииссийэ киинэ Иркутскай куораттан Ньурба бөһүөлэгэр көспүтэ. «Мир», «Удачнай», «Айхал» алмаастаах бөдөҥ кимберлитовай туруупкалар булуллубуттара. Оччотооҕу Амакинскай эспедииссийэ ситиһиилэрэ, геолог умсугутуулаах идэтин романтиката, Вильям Васильевич саҥаны билэргэ тардыһар баҕата, айылҕаҕа таптала, ойуурга похуоттар барыта кини инники идэтин таларыгар төһүү күүс буолбуттара.
1965 сыллаахха Вильям Васильевич Иркутскайга геолого-разведочнай техникуму ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ. Усутудьуоннуур сылларыгар кини боксанан утумнаахтык дьарыктаммыта. Оччолорго Иркутскайга боксанан элбэх киһи үлүһүйэрэ. Кинини кытта Иркутскайга үөрэнэр физкултуура техникумун, атын да үөрэх кыһаларын устудьуоннара Юрий Федоров, Василий Багынанов, Константин Григорьев, Владимир Пансихэ, Иван Селляхов дьарыктаналлара. Кэлин кинилэр бары өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр боксер буолбуттара.
Ити кэмтэн саҕалаан, Вильям Васильевич баһылаабыт идэтин таһынан, боксаҕа биллэр-көстөр киһи буолбута. Кини саха боксатын чаҕылхай бэрэстэбиитэлэ буола үүммүтэ, спорт маастарыгар хандьыдаат нуорматын толорбута.
1971 сыллаахха Уфаҕа Арассыыйа тириэньэрдэрин кууруһун үөрэнэн бүтэрэн, Вильям Васильевич Дьокуускай куоракка идэлээх тиэхиньиичэскэй үөрэхтээһин ситимигэр «Үлэ резервэлэрэ» диэн баҕа өттүнэн дьарыктанар спортивнай уопсастыбаҕа боксаҕа тириэньэрдиирэ, иитиллээччилэрин бокса тиэхиньикэтигэр, киирсиини ыытыы тактикатыгар үөрэтиигэ бастакы хардыыларын саҕалаан, профессиональнай таһымҥа таһаарар үөрэтии бастыҥ ньымаларын туһанан, билиитин-көрүүтүн барытын үллэстэн туран, тириэньэр быһыытынан үлэтин саҕалаабыта. Эдэр спортсменнар талааннарын чочуйар сыаллаах, үөрэтэр-такайар таһымын өссө үрдэтээри, Хабаровскайдааҕы физкултуура уонна спорт институтун бүтэрбитэ.
Кини иитиллээччилэрин аҥардас боксаҕа эрэ уһуйбатаҕа, кинилэри киһи быһыытынан бастыҥ хаачыстыбаларга – аҕа саастаахтарга ытыктабыллаахтык сыһыаннаһарга, чиэһинэй, эппиэтинэстээх, бэрээдэктээх, аһыныгас буоларга үөрэппитэ. Хас биирдии иитиллээччитигэр Вильям Васильевич аҕалыы амарахтык сыһыаннаһара, кыһаллара. Дьокуускайга үөрэнэр ыраах тыа сириттэн кэлбит кырыымчык олохтоох ыаллар оҕолоро элбэхтэрэ. Хайа эрэ уол тииһэ ыарыйдаҕына, Вильям Васильевич куорат биир түгэҕиттэн стоматологическай поликлиникаҕа сарсыарда биэс чааска кэлэн, уочараттаан, толуон ылан биэрэрэ.
Кини дьиэтигэр-уотугар уопсайга кыайан тиксибэккэ хаалбыт элбэх оҕо хонон-өрөөн ааспыта. Кинилэри барыларын кэргэнинээн тотоойу аһынан күндүлээн-маанылаан олордоллоро.
Вильям Васильевич куруук эт-хаан өттүнэн сэниэлээх, олоххо олус көхтөөх этэ. Өссө оҕо эрдэҕиттэн кини булт, балыктааһын диэн баран муннукка ытаабыт киһи буолара. Булт, балыктааһын абылаҥар ылларан, тайҕаҕа сылдьарын олус сөбүлүүрэ, аар айылҕатыгар дууһалыын сынньанан, тириэньэр сылаалаах үлэтигэр күүс-сэниэ ылынара.
Ону таһынан, Сойууска Вильям Васильевич элбэх доҕордооҕо-атастааҕа, кинилэр бары доҕордоро олоххо тардыһар күүһүн, көмөҕө бастакынан кэлэргэ бэлэмин, киэҥ билиитин-көрүүтүн уонна өйүн үрдүктүк сыаналыыллара. Ол да буоллар, Вильям Васильевич олус сэмэй иитиилээх, хаһан даҕаны дьону олохторун таһымынан, дуоһунастарынан араарбата, барыларыгар биир тэҥник сыһыаннаһара, бастатан туран, киһи быһыытынан сыаналыыра, ытыктыыра. Күүстээхтэр кинини тэҥнээхтэрин курдук көрөллөрө, мөлтөхтөр көмө көрдөөн, киниэхэ тардыһаллара.
Тапталлаах кэргэнинээн, олоҕун аргыһынаан, Анна Васильевнаны кытта Иркутскайга устудьуоннуур сылларыгар билсибиттэрэ. Иркутскайдааҕы Хо Ши Мин аатынан омук тылларын судаарыстыбаннай пединститутун бүтэриэҕиттэн ыла, Анна Васильевна 35 сыл устата Саха судаарыстыбыннай университетыгар устудьуоннары ньиэмэс тылыгар уонна литературатыгар үөрэппитэ.
Кэргэнниилэр тапталларын туоһута үс кыыһы төрөтөн, атахтарыгар туруордулар. Улахан кыыстара Виктория ийэтин туйаҕын хатаран, ХИФУ преподавателэ, омук тылын кафедратын доцена, педнаукалар кандидаттара. Орто кыыс Татьяна быраас идэлээх. Кыралара Сардаана госсулууспа үлэһитэ, юрист идэлээх.
Билигин Вильям Васильевич сиэннэрэ номнуо бэйэлэрин суолларын-иистэрин булбут улахан дьон буоллулар. Алта хос сиэннээх. Сиэннэрэ Станислав, Александр, Артемий эһэлэрин курдук эмиэ боксанан дьарыктаналлар.
Иитиллээччилэриниин, Александр Тыасытовтыын, Дмитрий Болтуновтуун, Максим Никитинниин, Иван Евсеевтыын, Иван Саввиновтыын уо.д.а. кытта Вильям Васильевич өрөспүүбүлүкэ араас муннугар күрэхтэһиилэри кэрийбиттэрэ. Биир кэмҥэ Вильям Васильевичка Саха Өрөспүүбүлүкэтин боксаҕа аҕа тириэньэрэ Артур Пахомов эрчиллэ сылдьыбыта. Ол да иһин Вильям Васильевиһы тириэньэрдэр тириэньэрдэрэ диэн ааттыыллар.
Вильям Васильевич куруук уолаттарын ситиһиитинэн киэҥ туттара. 1978 сыллаахха иитиллээччитэ Александр Михайлов Сэбиэскэй Союз чөмпүйүөнэ буолбута уонна Югославия Белград куоратыгар аан дойду чөмпүйэнээтигэр боруонса мэтээли ылбыта Вильям Васильевичка улахан үөрүүнү аҕалбыта. Бу кыайыылар саха боксатын устуоруйатыгар чаҕылхай кэмнэр буолаллар.
Кыахтаах уолаттар боксаҕа доҕурдарын бэлиэтии көрөр буолан, Вильям Васильевич араас ыарахан иитиилээх эрээри боксаҕа талааннаах оҕолору ылан дьарыктыыра, киһи оҥортуура. Уһун сыралаах үлэ түмүгэр аҕалыы кыһамньытынан, ирдэбилинэн кини хас биирдии эдэр спортсмеҥҥа бэрээдэги, кыайыыга дьулууру уонна кыайтардахха даҕаны сиэрдээхтик ылынарга үөрэтэрэ, иитэрэ.
Вильям Васильевич уолаттарын эт-хаан өттүнэн эрэ буолбакка, өй-санаа өттүнэн эмиэ сайдарга туһаайара, кинигэ ааҕарга, киинэҕэ, тыйаатырга сылдьарга сүбэлиирэ-амалыыра. Кини бэйэтэ олус элбэҕи ааҕара, билэрэ-көрөрө, туохха барытыгар дэгиттэр сайдыылаах этэ. Вильям Васильевич ис дууһатынан хас биирдии иитиллээччитигэр кыһаллара, кинилэр профессионал, уһулуччу спортсмен да буола үүнэн тахсыбатахтарына, дьоһун дьон буолалларыгар улахан өҥөтүн уурбута.
Чугас дьонун-сэргэтин, иитиллээччилэрин өйдөрүгэр-сүрэхтэригэр Вильям Васильевич куруук сырдык санаалаах киһи, тапталлаах кэргэн, амарах аҕа, эрэллээх доҕор, улахан буукубаттан суруллар Учуутал.
Вильям Васильевич Иванов дьиэ кэргэнэ, доҕотторо, иитиллээччилэрэ.
edersaas.ru сайтка анаан.